NAGRODA LITERACKA 2017

Nagroda Literacka 2017

Nagrodę w kategorii „Książka literacka″ otrzymała Monika Sznajderman za Fałszerzy pieprzu. Opowieść rodzinną (Wyd. Czarne, Wołowiec 2016), w kategorii „Książka naukowa/popularnonaukowa″ Nagrodę zdobył Łukasz Krzyżanowski za pozycję Dom, którego nie było. Powroty ocalonych do powojennego miasta (Wyd. Czarne, Wołowiec 2016). „Nagrodę Osobną″ dla książek nie mieszczących się w poprzednich kategoriach, przyznano Mieczysławowi Szewczukowi za Żyć sztuką. Kolekcja sztuki współczesnej Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Malarstwo, rysunek, rzeźba, grafika, fotografia, obiekty (Wojciech Janik, Muzeum im. J. Malczewskiego, Radom 2016).

Monika Sznajderman (*1959) – antropolog kulturowa, pisarka, wydawczyni. Stopień doktora otrzymała w Instytucie Sztuki PAN. Zajmuje się antropologią współczesności oraz formami współczesnej wyobraźni religijnej. Jest prezesem Stowarzyszenia Rozwoju Sołectwa Krzywa, zajmującego się dziećmi z byłych PGR-ów w Beskidzie Niskim. Tam też – w Wołowcu – prowadzi wydawnictwo. W 2017 r. została finalistką Nagrody Literackiej „Nike″.

Fałszerze pieprzu. Poruszająca historia niemalże detektywistycznego, czułego, wnikliwego i bolesnego poszukiwania śladów istnień ludzkich dwu gałęzi rodziny autorki, żydowskiej i polskiej. Bolesna konfrontacja postaw, z lekcją polskiego antysemityzmu w tle rekonstruowanych losów żydowskiej – od strony ojca – rodziny autorki, to przejmujący rys tej narracji. Hołd złożony ojcu, jest zarazem przywołaniem „z popiołów”, z niepamięci zamordowanych, zagazowanych żydowskich mieszkańców Radomia, Warszawy, o których jakże szybko zapomniano. W tej sugestywnej, powściągliwej prozie został ów świat z powrotem powołany do istnienia.

Łukasz Krzyżanowski (*1983) – historyk, socjolog. Pracuje w Instytucie Europy Wschodniej Wolnego Uniwersytetu w Berlinie.
Ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim i University of Exeter. Doktorat z socjologii uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim. W swojej pracy łączy historię z naukami społecznymi. Jego książka Dom, którego nie było otrzymała Nagrodę „Klio″ III st. oraz została nominowana do Nagrody im. J. Giedroycia, Nagrody im. J. Długosza oraz Nagrody Historycznej im. K. Moczarskiego.

Dom, którego nie było. Opis powojennych powrotów ocalałych Żydów do powojennego Radomia, poraża swą dokumentarną i zarazem zaangażowaną formą, powstałą jako synteza spojrzenia badawczego socjologa i historyka. Badania, oparte na wnikliwej analizie zachowanych akt Okręgowego Komitetu Żydowskiego z pierwszych powojennych lat, ujawniają bolesną prawdę, z którą przychodzi mierzyć się po latach – polskim antysemityzmem, którego bynajmniej nie osłabiła groza Holocaustu. Przeciwnie – postawy z radomskiego powojnia porażają bezprzykładną nie tyle nawet obojętnością, ile ukazują zarażenie śmiercią i niechęć do żydowskich ocaleńców, skutkującą niekiedy niewyjaśnionymi do dzisiaj zbrodniami, będącymi zapomnianą kartą pierwszych lat po zakończeniu II wojny światowej.

Mieczysław Szewczuk – historyk i krytyk sztuki, muzealnik, popularyzator sztuki. Był pomysłodawcą i wieloletnim kierownikiem Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu.  Kurator wielu wystaw sztuki współczesnej w Radomiu, kształtujących życie artystyczne regionu przez ponad 40 lat. W 2015 r. otrzymał Nagrodę Kulturalną Miasta Radomia za całokształt działalności.

Żyć sztuką. Edycja pomnikowa – odznaczająca się staranną szatą graficzną, zbierająca w jednym miejscu przemyślany wybór z bogatych zbiorów sztuki współczesnej radomskiego muzeum. Dziś to swoiste epitafium dla tej kolekcji, powstającej w niełatwych czasach i niezbyt sprzyjających okolicznościach, ukazujące w przekrojach problemowych, ze zwróceniem uwagi na indywidualności twórcze, bogatą panoramę polskiej sztuki powojennej. Pomysłodawca albumu zwraca uwagę na trudności towarzyszące budowaniu kolekcji, podkreślając zarazem jej walor edukacyjny: sztuka jako lekcja historii XX wieku. Towarzyszące starannie wybranym reprodukcjom mikroeseje, są dobrym przykładem umiejętnie prowadzonej popularyzacji sztuki.