Historia

16 czerwca 1922 roku Miejska Biblioteka Publiczna w Radomiu po raz pierwszy udostępniła księgozbiór, liczący 461 woluminów, mieszkańcom miasta. Powstała jako agenda Wydziału Oświatowego Magistratu i mieściła się w jednym z magistrackich pokoików biurowych. Czynna była w godz. 8.30 –12.00 w celu wykonywania prac wewnętrznych. Dla czytelników bibliotekę otwierano o godz. 17.00, czyli po pracy urzędników magistrackich. Do godz. 20.00 można było wypożyczać książki do domu, a na miejscu korzystać z encyklopedii i słowników.

Inicjatorką utworzenia radomskiej biblioteki była ówczesna przewodnicząca Rady Miejskiej Maria Kelles-Krauzowa, a realizatorką tej idei, organizatorką, pierwszą pracownicą i kierowniczką biblioteki Florentyna Jakubczakowa.

LATA TRZYDZIESTE

W skromnych magistrackich warunkach biblioteka funkcjonowała do lutego 1931 roku, kiedy to została przeniesiona do samodzielnego lokalu przy ul. Żeromskiego 13. Wówczas powstał organizacyjny zaczątek dzisiejszej biblioteki. Urządzono czytelnię, salę katalogową i magazyn zbiorów.
Rozrastał się księgozbiór, przybywało czytelników. Zaszła konieczność obsługiwania ich także poza główną siedzibą biblioteki. W 1933 roku, istniejące już wcześniej punkty biblioteczne, zostały przekształcone w dwie pierwsze filie w dzielnicach Glinice i Zamłynie.
Rok 1935/1936 przyniósł kryzys finansowy i nowopowstałym filiom bibliotecznym groziła likwidacja. Wówczas z pomocą pospieszyli obywatele. Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki przejęło finansowanie zakupu książek dla filii i pensji dla zatrudnionych tam bibliotekarek.

WOJNA

Tragiczny rok 1939 zastał radomską książnicę ze stanem posiadania 18 670 wol. Jej wojenne losy nie odbiegały od losów innych bibliotek w Polsce. Decyzją okupanta książki były stopniowo konfiskowane, działalność ograniczana, aż do całkowitego zamknięcia biblioteki w roku 1941. Księgozbiór wielokrotnie przenoszono i składano w różnych miejscach, razem z księgozbiorami innych radomskich bibliotek.

PO WOJNIE

Powojenna historia biblioteki rozpoczęła się w styczniu 1945 roku. Wtedy Zarząd Miasta podjął decyzję o reaktywowaniu jej działalności i przydzieleniu dla potrzeb instytucji budynku znajdującego się u zbiegu ul. Żeromskiego i Placu Konstytucji 3 Maja. Prezydent Radomia, Kazimierz Kiełczewski wydał odezwę do mieszkańców miasta, wzywającą do zwrotu książek, będących własnością biblioteki, a znajdujących się w prywatnych domach.
Miejska Biblioteka Publiczna przejęła wówczas zbiory wszystkich przedwojennych bibliotek radomskich w liczbie 39 000 wol. Wśród nich był cenny, bo zawierający także starodruki, liczący 9 000 tomów, zbiór z Biblioteki Sejmikowej im. Stefana Hempla. Część z nich została potem zwrócona prawowitym właścicielom. Tak stało się z księgozbiorem biblioteki żydowskiej, który przekazano Gminie Żydowskiej w Lublinie. Dla czytelników bibliotekę otwarto 31 maja 1945 roku. Bardzo szybko uruchomiono w przedwojennych lokalach filie na Glinicach (1946) i Zamłyniu (1947).

W kolejnych latach powstawały kolejne filie i punkty biblioteczne, systematycznie powiększał się księgozbiór, rosły zadania i obowiązki pracowników, których także przybywało. Wymuszało to zmiany struktury organizacyjnej. Konieczny stał się dział gromadzenia i opracowania zbiorów, bibliograficzny, oświatowy.


REFORMA ADMINISTRACYJNA

Następna ważna data w dziejach biblioteki to rok 1975. W związku z nowym podziałem administracyjnym kraju, likwidacją powiatów i powstaniem nowych województw w Radomiu została utworzona Wojewódzka Biblioteka Publiczna z połączenia Miejskiej Biblioteki Publicznej i Powiatowej Biblioteki Publicznej, powołanej do życia w roku 1939. Biblioteka wojewódzka objęła swoją działalnością wszystkie placówki na terenie województwa radomskiego, czyli 235 bibliotek i 932 punkty biblioteczne. Świadczyła też pomoc bibliotekom zakładowym i szpitalnym.

KU NOWOCZESNOŚCI
W roku 1984 do zakresu usług świadczonych przez bibliotekę doszła nowa – obsługa osób niepełnosprawnych. Otwarta została, we współpracy z radomskim oddziałem Polskiego Związku Niewidomych, filia biblioteczna gromadząca „książki mówione”, która do dzisiaj służy czytelnikom, głównie z upośledzeniem wzroku. W roku 2001, aby usprawnić obsługę czytelników starszych, chorych i niepełnosprawnych uruchomiona została usługa „Książka na telefon”, polegająca na dostarczaniu materiałów bibliotecznych do domów czytelników należących do tej grupy.

Postęp techniczny, zmiany zachodzące w rzeczywistości otaczającej biblioteki sprawiły, że i tu zaczęto myśleć o komputeryzacji. Pierwszy komputer kupiono w roku 1990 i zainstalowano w dziale informacyjno-bibliograficznym. Dziś to już bardzo odległa przeszłość. Całkowicie skomputeryzowane są wszystkie procesy biblioteczne, od opracowania zbiorów do obsługi czytelników, dzięki wdrożeniu zintegrowanego systemu bibliotecznego ALEPH oraz obsługa finansowo-księgowa, administracyjna, kadrowa instytucji. Ilość komputerów dawno przekroczyła setkę.

W NOWYM BUDYNKU

Kolejny wielki przełom w historii radomskiej biblioteki to rok 1992. W siedemdziesiątą rocznicę działalności instytucja otrzymała własny, samodzielny budynek przy ul. Piłsudskiego 12. Wówczas nadano też bibliotece imię Józefa Andrzeja i Andrzeja Stanisława Załuskich.


Kolejny rok, 1993 to z kolei data otwarcia filii bibliotecznej nr 16. To ważne wydarzenie, bowiem lata 1990/91 zachwiały stabilizację miejskiej sieci bibliotecznej. Na skutek likwidacji, łączenia, przekazania do szkół i domu kultury w Radomiu ubyło 6 bibliotek. Otwarcie nowej, dużej biblioteki na nowym osiedlu przełamało złą passę. W roku 1997 utworzona została kolejna filia biblioteczna na Osiedlu Wośniki. Był to prezent wojewody radomskiego z okazji 75-tej rocznicy istnienia biblioteki w Radomiu.

PO 1999 ROKU

Nadszedł rok 1999. Historia zatoczyła koło. Dokonała się kolejna reforma administracyjna kraju, nowy podział terytorialny wprowadził podział na powiaty. Biblioteka radomska została znowu Miejską Biblioteką Publiczną – samorządową instytucją kultury. W rok później pomiędzy Zarządem Powiatu Radomskiego i Zarządem Miasta Radomia zostało podpisane porozumienie, na mocy którego MBP powierzono pełnienie funkcji biblioteki powiatowej, opiekę merytoryczną nad 13 bibliotekami gminnymi i miejsko-gminnymi oraz ich filiami na terenie powiatu radomskiego ziemskiego.
Po roku 1999 wyremontowany został gmach Biblioteki Głównej (wymiana dachu, stolarki okiennej, modernizacja Czytelni Ogólnej, Czytelni Regionalnej) oraz gruntownie zmodernizowane i wyremontowane kolejne filie biblioteczne. Remont następnych placówek jest planowany.


Obecnie Miejska Biblioteka Publiczna to Biblioteka Główna, gdzie mieszczą się czytelnie, wypożyczalnie, działy merytoryczne, działy obsługi i dyrekcja oraz 14 filii na terenie miasta. Zbiory liczą około 420 tys. wol., a korzysta z nich ponad 25 tys. czytelników zarejestrowanych i prawie 75 tys. osób w czytelniach.
Biblioteka zatrudnia 74 pracowników. To wykwalifikowana, dobrze wykształcona kadra bibliotekarska oraz administracyjna. Dzięki niej możliwe jest wdrażanie Mazowieckiego Systemu Informacji Bibliotecznej, opracowywanie bibliografii regionalnej dla obszaru byłego województwa radomskiego, tworzenie Radomskiej Biblioteki Cyfrowej, prowadzenie działalności wydawniczej oraz szerokiej działalności z zakresu promocji czytelnictwa.